Τι κάνω αν το παιδί μου δεν θέλει να επιστρέψει στο σχολείο; - Ειδικοί δίνουν την απάντηση

Η ώρα για να ακουστεί το πρώτο κουδούνι της χρονιάς έφτασε, ωστόσο δεν περιμένουν όλα τα παιδάκια με την ίδια ανυπομονησία αυτόν τον ήχο, έστω κι αν σημαίνει επανένωση με τους σχολικούς φίλους και επιστροφή στη γλυκιά ρουτίνα... Κάποια παιδιά δεν επιστρέφουν στις σχολικές αίθουσες με την ίδια χαρά και οι γονείς τους καλούνται να διαχειριστούν αυτή τη δύσκολη κατάσταση και να φροντίσουν προκειμένου αυτή η επιστροφή να γίνει όσο το δυνατόν περισσότερο ομαλά και... αναίμακτα. 

Τι κάνω όμως αν το παιδί μου δεν θέλει να επιστρέψει στο σχολείο; Για αρχή, ο πανικός και η απογοήτευση είναι ο χειρότερος σύμβουλος. Οπότε ψυχραιμία. Η επιστημονική ομάδα του «Μαζί για το Παιδί» στον οδηγό που συνέταξε για να βοηθήσει γονείς και φροντιστές να υποστηρίξουν τα παιδιά στην επικείμενη επιστροφή τους στο σχολείο, δίνει πολύτιμες συμβουλές. 

Όπως τονίζεται στον οδηγό, είναι σημαντικό να μην υποχωρούμε όταν το παιδί δε θέλει να πάει στο σχολείο, γιατί έτσι είναι πιο πιθανό να το ξαναζητήσει.

Επίσης, δεν απειλούμε και δεν βάζουμε τιμωρίες. Αντίθετα, αναγνωρίζουμε τα δύσκολα συναισθήματά του, δείχνοντας κατανόηση και εξηγώντας του παράλληλα πόσο σημαντικό είναι να τηρούμε τις υποχρεώσεις μας, ενώ έχει σημασία να ρωτάμε πώς μπορούμε να το βοηθήσουμε να νιώσει καλύτερα πριν την επιστροφή στην τάξη.

Κάποια παιδιά μπορεί να εκφράσουν έντονη άρνηση να πάνε στο σχολείο. Ξέρουμε όμως πως όσο περισσότερο αποφεύγουν το σχολείο, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η επιστροφή τους, με αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογία και την σχολική τους πρόοδο.

Πώς θα προετοιμάσω καλύτερα το παιδί μου για το σχολείο

Τα παιδιά είναι πιθανό να βιώνουν ανάμεικτα συναισθήματα για την επιστροφή τους στα θρανία, από τη μία περιέργεια και προσμονή, από την άλλη αβεβαιότητα, κάποιο φόβο και μερικές φορές άγχος. Τα συναισθήματα αυτά είναι απολύτως φυσιολογικά και βελτιώνονται σχεδόν αμέσως για τα περισσότερα παιδιά ενώ μερικά παιδιά μπορεί να χρειαστούν κάποια παραπάνω βοήθεια, όπως αναφέρεται στον οδηγό του «Μαζί για το Παιδί».

Ως γονείς είναι σημαντικό να προετοιμαστούμε κατάλληλα, ώστε να διαχειριστούμε την πρόκληση αυτή.

Πριν την επιστροφή στο σχολείο

● Η προετοιμασία είναι κομβική και παίζει καθοριστικό ρόλο. Είναι σημαντικό να προϊδεάσουμε με διάφορους τρόπους το παιδί για το πώς θα μοιάζει ο πρώτος καιρός στο σχολείο. Έτσι, θα μπορέσει να νιώσει περισσότερη ασφάλεια και να οργανώσει μια καθημερινή ρουτίνα μέσα σε αυτό το νέο και άγνωστο περιβάλλον. Η προετοιμασία είναι που θα το βοηθήσει να εξοικειωθεί και να προσχεδιάσει μία ρουτίνα μπροστά στο άγνωστο.

● Μπορούμε να βρούμε ήρεμες στιγμές μέσα στη μέρα για να ρωτήσουμε το παιδί μας για το πώς αισθάνεται με την επικείμενη επιστροφή του στα θρανία. Προτιμούμε ανοιχτές ερωτήσεις («Πώς αισθάνεσαι;», «Τι σε προβληματίζει;») αντί για κλειστές που απαντώνται με ναι ή όχι («Είσαι καλά;»). Οι ανοιχτές ερωτήσεις βοηθούν το παιδί να ξετυλίξει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.

● Είναι σημαντικό να ακούμε με προσοχή τα συναισθήματα του παιδιού, όποια κι αν είναι αυτά, χρησιμοποιώντας φράσεις όπως «Καταλαβαίνω πως λυπάσαι που τελείωσε το καλοκαίρι» ή «Καταλαβαίνω ότι φοβάσαι γιατί δεν ξέρεις πώς ακριβώς θα είναι αυτή η χρονιά».

● Καλό είναι ως γονείς να διευκολύνουμε το παιδί σε θέματα που του δημιουργούν ανησυχία (προλαμβάνουμε κοινές εστίες άγχους), όπως είναι η διατήρηση των σχολικών φίλων. Παραδείγματος χάριν, το διάστημα των διακοπών μπορούμε να διευκολύνουμε-ενθαρρύνουμε το παιδί να επικοινωνεί με τους φίλους του, είτε με ένα τηλεφώνημα είτε κανονίζοντας να συναντηθούν (να τηλεφωνεί στους φίλους του και να συζητούν ή να συναντηθούν). Η διατήρηση των επαφών με τους φίλους βοηθάει στην ομαλή επιστροφή του παιδιού στη σχολική αίθουσα.

● Εξηγούμε πως είναι φυσιολογικό να ανησυχεί σχετικά με την αλλαγή και μοιραζόμαστε δικές μας εμπειρίες. (π.χ. «Θυμάμαι πόση αγωνία είχα κι εγώ την πρώτη μέρα»). Το παιδί καθησυχάζεται, όταν καταλαβαίνει πως και οι ενήλικες έχουν βιώσει ανάλογα συναισθήματα και έχουν καταφέρει να τα διαχειριστούν. Επιπλέον, μπορούμε να ανατρέξουμε μαζί με το παιδί μας ώστε να το βοηθήσουμε να θυμηθεί κάποια προηγούμενη αλλαγή, την οποία κατάφερε να διαχειριστεί (στην οποία ανταπεξήλθε) και από την οποία μπορεί να (αντλήσει) ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του.

● Αναλογιζόμαστε το δικό μας άγχος και τις δικές μας προσδοκίες. Είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε και το δικό μας άγχος καθώς και τις δικές μας προσδοκίες. Είναι απολύτως φυσιολογικό ως γονείς να ανησυχούμε για το πώς το παιδί μας θα προσαρμοστεί στο σχολείο, ωστόσο πολλές φορές η ανησυχία αυτή μπορεί να γίνει πιο έντονη όταν οι προσδοκίες μας είναι μη ρεαλιστικές. Δεν είναι συνετό να περιμένουμε από ένα παιδί να κάνει τα πάντα από τις πρώτες εβδομάδες! Χρειάζεται ενθάρρυνση, ψυχραιμία, εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του και αναγνώριση των προσπαθειών του.

● Επίσης, είναι βοηθητικό να αναφερόμαστε και στις θετικές και ευχάριστες πτυχές του σχολείου, όπως η αλληλεπίδραση με τους συμμαθητές και τους φίλους του, οι εκδρομές, τα σχολικά πάρτι, η μουσική και τα αθλήματα.

● Τέλος, όσο σημαντικές είναι οι συζητήσεις, καλό είναι να αποφεύγουμε να γίνονται συνεχώς ή να επαναλαμβάνονται με σκοπό να καθησυχάζουμε το παιδί κάθε φορά που νιώθει άγχος. Αν μιλάμε συνεχώς για το ίδιο θέμα, αυτό μπορεί να ενισχύσει το άγχος. Επιλέξτε μια συγκεκριμένη μέρα και ώρα που θα έχετε κι εσείς και το παιδί την απαραίτητη ηρεμία για μια τέτοια συζήτηση και ενθαρρύνεται το παιδί να ασχοληθεί με μια ευχάριστη δραστηριότητα (π.χ. να πάει να παίξει) αντί να κάνουμε την ίδια συζήτηση ξανά και ξανά.

Την πρώτη μέρα του σχολείου

● Κατά την επιστροφή του παιδιού από το σχολείο δίνουμε χώρο και χρόνο ώστε να μοιραστεί το ίδιο όσα θέλει και χρειάζεται, χρησιμοποιώντας ερωτήσεις ανοιχτού τύπου («Πώς σου φάνηκε η πρώτη μέρα;», «Τι ήταν αυτό που σου άρεσε περισσότερο σήμερα στο σχολείο;»). Αν δούμε ότι είναι προβληματισμένο ή θλιμμένο, είναι σημαντικό να παραμείνουμε ψύχραιμοι και να μην το βομβαρδίσουμε με ερωτήσεις. Αν δεν επιθυμεί να μιλήσει εκείνη τη στιγμή, το σεβόμαστε και δηλώνουμε ότι είμαστε διαθέσιμοι μας μιλήσει όποτε εκείνο νιώσει έτοιμο. Παρεμβαίνουμε μόνο όταν παρατηρήσουμε ότι η πεσμένη διάθεση και για τις επόμενες μέρες.

Τις πρώτες ημέρες στο σχολείο

● Τηρούμε ένα σαφές πρόγραμμα όσον αφορά τον χρόνο που περνά το παιδί στις οθόνες.

● Φροντίζουμε ώστε το παιδί να κοιμάται και να ξεκουράζεται όσο χρειάζεται.

● Ολοκληρώνουμε το διάβασμα το αργότερο ως το απόγευμα, διότι τη νύχτα το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και να θυμάται όσα διαβάζει. Οι μνημονικές ικανότητες εξασθενούν και το παιδί δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή του.

● Εγγράφουμε το παιδί σε ομαδικά αθλήματα ή μαθήματα χορού, για να ενισχύσουμε την κοινωνικοποίησή του.